امروزه ترجمه جایگاه ویژه ای را در زندگی ما به خود اختصاص داده است.گاهی اوقات ،بسیاری از افراد به ویژه دانشجویان نیاز دارند که متن یا مقاله ای را از سایر زبان ها مثل انگلیسی ترجمه کنند اما هنگام ترجمه با مشکلاتی مواجه می شوند که کار را برایشان سخت می کنند.
در این مقاله قصد داریم نکات موثرو مفیدی را برای انجام یک ترجمه ی خوب و ساده بیان کنیم که بتواند به شما در ترجمه ی متون از جمله مقاله های تخصصی یاری کند.
واژگان تخصصی و کلمات کلیدی را پیدا کنید
اولین قدم در ترجمه این است که متنی که می خواهید ترجمه کنید را بخوانید و کلمات جدید و تخصصی که معنایشان را نمی دانید پیدا کرده و معنی آن ها را در گوشه ای بنویسید تا بتوانید در حین ترجمه به راحتی از آن ها استفاده کنید. می توان گفت نخستین مرحله ترجمه مقاله، بررسی کلمات کلیدی و اصلی متن است. یک کلمه ازلحاظ اینکه می تواند تعیین‌کننده‌ی پیام جمله باشد مهم تلقی می‌شود.
درباره ی متنی که می خواهید ترجمه کنید مطالعه کنید
اگر قبل از شروع ترجمه در جریان کلیات موضوع نباشید هیچ‌گاه نمی‌توانید به ترجمه درستی از آن دست پیدا کنید. با خواندن متن محتوای آن برای شما روشن شده و ذهنیتی از ترجمه آن پیدا می‌کنید. باید به این موضوع پی ببرید که کل متن راجع به چه چیزی است و نویسنده در هر پاراگراف قصد دارد چه مطلبی را بیان کند.بهتر است برای آشنایی با نوع متن و ایجاد چارچوب ذهنی مرتبط با مقاله ،چند صفحه از یک کتاب یا مجله ی تخصصی مرتبط با موضوع مقاله ای که می خواهید ترجمه کنید را بخوانید. در حال حاضربه کمک اینترنت می‌توانید به سهولت و در زمان اندکی به هرآنچه که می‌خواهید دسترسی پیدا کنید. با انجام این کار به مرور زمان دانش فراوانی درباره ی آن موضوع تخصصی به دست می آورید و درنتیجه می توانید به یکی از مترجمان چیره دست در آن موضوع تخصصی تبدیل شوید.
مخاطب خود را پیدا کنید
هرمتن در قالب کتاب یا مقاله به منظور خاصی مانند معرفی ،نقد، تحقیق وبرای طیف ویژه‌ای از مخاطبانی چون متخصصین،عامه مردم ،کودکان و... نگاشته می‌شود. در ترجمه کردن نیز باید برای خود مشخص کنید که مخاطب ترجمه شما چه کسانی هستند وچه هدفی را دنبال می کنند. گاهی اوقات هدف یا مخاطب متن ترجمه با متن اصلی هم‌خوانی ندارد. ملاک و معیار ضعیف یا قوی بودن ترجمه شما ،مخاطب و شخصی است که ترجمه شما به دستش می‌رسد، اگر راضی باشد در ترجمه موفق بوده‌اید و اگر نباشد مترجم خوبی به شمار نخواهید آمد. بنابراین لازم است به معیارها و خواسته‌های درخواست کننده ترجمه توجه بیشتری داشته باشید. انعطاف‌پذیر بودن یک مترجم عامل مهمی درموفقیتش به شمارمی رود. سبک و شیوه ترجمه کردن نقش بسیار مهمی در مقبولیت یک ترجمه ایفا می‌کند.
حفظ ساختار گرامری متن و جمله بندی روان
بهتراست بدانید که ترجمه متن چیزی فراتر از ترجمه کلمات از یک زبان به زبان دیگر است و بایستی به موارد مهمی توجه کنید تا بتوانید درست ترین مفهوم یک کلمه را انتقال دهید. یکی از این موارد قواعد دستوری است.در صورت قرار دادن واژگان تخصصی در کنار هم، بدون رعایت جمله بندی مناسب و اصول ساختاری و گرامری زبان مبدا و مقصد، معمولا متنی بدون مفهوم و ترجمه ای نامفهوم خواهید داشت. همان طور که در ترجمه های آنلاین رایگان مانند گوگل مشاهده می نمایید. این امر مستلزم داشتن دانش زبانی بالا در زبان انگلیسی و همچنین داشتن سابقه بالا در ترجمه متون تخصصی رشته مورد نظر می باشد. هرگز از مترجمهای رایگان مانند گوگل برای تقویت مهارت جمله بندی استفاده نکنید چرا که با قرار دادن جملات در گوگل و مرتب کردن آنها حالت ماشینی ترجمه حفظ خواهد شد ودر صورت عادت کردن به استفاده از این نوع ترجمه شما هیچ وقت نمی توانید ترجمه ای روان انجام دهید. برای ارایه ی بهترین ترجمه سعی کنید وقت بیشتری گذاشته و چندین ترجمه از یک متن بنویسید و روانترین و فارسی ترین حالت ممکن را انتخاب کنید. به مرور زمان، سرعت و دقت شما در ترجمه جملات افزایش خواهد یافت.
هنگام ترجمه مقاله، در بخش تاریخچه، باید به ارجاعات متن دقت کرد. ذکرارجاعات در ترجمه باید یا به زبان لاتین باشد، یا فارسی. یکدستی این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. توجه داشته باشید اگر از ترجمه فارسی نام افراد استفاده می‌کنید، این اسم را در همه جا به همان صورت ترجمه کنید.
بهترین منتقد خود شمایید
به طور کلی می توان گفت که هر مترجم بهترین و دقیق‌ترین منتقد خود بوده و بهترازهر کسی می‌داند کدام قسمت ترجمه‌اش ضعیف یا قوی است. در حین ترجمه کردن بهتر است زیر کلمه یا عبارتی که به نظرتان نامناسب و ضعیف است خط کشیده و آنها را مشخص کنید. وجود قلم‌خوردگی در متن ترجمه ، ملاک مناسبی برای پی بردن به قوی یا ضعیف بودن ترجمه شما است. هرچه نوشته شما قلم‌خوردگی بیشتری داشته باشد بیانگر این است که به ساختار جمله تسلط کافی نداشته و در انتقال مناسب معنای آن ضعیف هستید. بنابراین توصیه می‌کنیم خصوصا اگردرترجمه تازه‌کارهستید به جای تایپ کردن در کامپیوتر،بصورت دست نوشته و برروی کاغذ،به ترجمه بپردازید تا به راحتی با نگاه کردن به دستنویس خود موارد مشکل‌ساز ترجمه‌تان را پیدا کرده وآن را رفع کنید. با پاک‌نویس کردن یا تایپ ترجمه‌تان در کامپیوتر نیز مرور دیگری بر نوشته‌تان خواهید داشت که در یافتن و رفع ایرادهای احتمالی موثرخواهد بود. توصیه می شود حتماً بعد از یکی دو روز برای بهبود کار خود یک بازنگری به متنی که ترجمه کرده اید داشته باشید و به اصلاح مواردی که مشخص کرده اید بپردازید.همچنین برای بالا بردن کیفیت ترجمه خود در حد مطلوب می توانید ازهم‌فکری و تبادل نظر با دیگر مترجمان و در صورت لزوم دانش‌آموختگان آشنا به حوزه تخصصی متن استفاده کنید.
با رعایت کردن نکاتی که گفته شد و پرهیز از ترجمه کلمه به کلمه ¸هم چنین حفظ امانت داری در ترجمه می توانید ترجمه ای با کیفیت و قابل قبول ارائه کنید. در ضمن توجه داشته باشید که ترجمه‌ای موفق محسوب می‌شود که بتواند به راحتی با مخاطب خود ارتباط برقرار کند. یک خواننده عادی متن اصلی را در دست نداشته و هیچ تمایلی نیز ندارد که خط به خط و کلمه به کلمه آن را با متن ترجمه شده تطبیق بدهد. اگر شما نیز بعنوان مترجم بتوانید از زاویه ی دید مخاطب به ترجمه خود نگاه کنید بطورقطع می توانید از نتیجه کارتان احساس رضایت بیشتری داشته باشید.
